Nhiều doanh nghiệp cảng và vận tải biển tại Việt Nam đã ghi nhận kết quả kinh doanh ấn tượng trong quý II và nửa đầu năm 2024, nhờ bối cảnh kinh doanh thuận lợi.

Sản lượng hàng hóa qua cảng biển Việt Nam được kỳ vọng tiếp tục đà phục hồi tích cực đến cuối năm. Bên cạnh đó, việc Bộ Giao thông Vận tải ban hành Thông tư số 39/2023/TT-BGTVT quy định biểu khung giá dịch vụ hoa tiêu, sử dụng cầu, bến, phao neo, bốc dỡ container và lai dắt tại cảng biển Việt Nam (có hiệu lực từ 15/02/2024) cũng là động lực thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp cảng và vận tải biển. Giới phân tích nhận định, tình trạng tắc nghẽn chuỗi logistics toàn cầu sẽ đem đến cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam, không chỉ trong năm 2024 mà còn trong dài hạn.

Quý II/2024, hoạt động kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp vận tải biển và cảng biển diễn ra sôi động nhờ môi trường kinh doanh thuận lợi. Điển hình như Công ty cổ phần Cảng Quy Nhơn (mã chứng khoán: QNP) ghi nhận doanh thu thuần đạt 332 tỷ đồng, tăng 51,3% so với cùng kỳ năm trước, theo báo cáo tài chính hợp nhất quý II/2024. Sản lượng hàng hóa qua cảng Quy Nhơn trong kỳ đạt hơn 3,16 triệu tấn, tăng 43% so với cùng kỳ năm ngoái.

Lợi nhuận gộp của Cảng Quy Nhơn đạt 80,5 tỷ đồng, tăng gần 58% so với quý I/2023. Mặc dù các chi phí trong kỳ đều tăng so với quý trước, Cảng Quy Nhơn vẫn ghi nhận lãi sau thuế 43,7 tỷ đồng, tăng 36% so với cùng kỳ năm 2023.

Tính chung 6 tháng đầu năm, Cảng Quy Nhơn đạt doanh thu hơn 607 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 75,5 tỷ đồng, đều tăng khoảng 46% so với cùng kỳ năm 2023. Doanh nghiệp này đã hoàn thành 49% kế hoạch doanh thu và 83% mục tiêu lợi nhuận trước thuế cả năm.

Năm 2024, Cảng Quy Nhơn đặt mục tiêu doanh thu hợp nhất đạt 1.247 tỷ đồng, tăng 28% so với năm 2023. Tuy nhiên, lợi nhuận trước thuế dự kiến giảm 20%, còn 115 tỷ đồng.

Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC - mã chứng khoán: MVN) ghi nhận lợi nhuận hợp nhất sau thuế 6 tháng đầu năm 2024 tăng khoảng 715 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước, đạt 1.616 tỷ đồng. Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ hợp nhất đạt 8.244,76 tỷ đồng, tăng 2.056 tỷ đồng so với 6 tháng đầu năm 2023.

Kết quả kinh doanh khả quan của VIMC đến từ việc lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ tăng 48 tỷ đồng, lợi nhuận tài chính tăng 69 tỷ đồng, lãi trong công ty liên doanh liên kết tăng 3 tỷ đồng và lợi nhuận khác tăng 765 tỷ đồng.

Trong 6 tháng đầu năm 2024, Công ty Mẹ - VIMC đạt doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ 706 tỷ đồng, giảm khoảng 10 tỷ đồng so với cùng kỳ năm ngoái; lợi nhuận sau thuế đạt 785 tỷ đồng, tăng 645 tỷ đồng so với cùng kỳ năm ngoái.

Bên cạnh Cảng Quy Nhơn và VIMC, nhiều doanh nghiệp cảng biển và vận tải biển khác cũng công bố kết quả kinh doanh khả quan trong nửa đầu năm 2024 như Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Cảng Đình Vũ, Công ty cổ phần Vận tải biển Việt Nam (Vosco – mã chứng khoán VOS), Công ty cổ phần Gemadept (mã chứng khoán: GMD)...

Theo các chuyên gia từ Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect (VNDirect), kết quả kinh doanh tích cực của các doanh nghiệp khai thác cảng trong nửa đầu năm 2024 đến từ sự phục hồi của hoạt động thương mại.

Thị trường vận tải biển đã tăng trưởng trở lại với mức tăng 25,6% so với tháng trước kể từ cuối tháng 6/2024, cho thấy mùa cao điểm đang đến gần. Hai yếu tố chính thúc đẩy đà tăng này là sự cố tại kênh đào Suez gây thiếu hụt công suất vận tải và nhu cầu tăng đột biến khiến khối lượng công việc tại cảng Singapore gần như đạt mức tối đa.

Sự cố tắc nghẽn tại Kênh đào Suez hồi đầu năm nay gây ra hậu quả nặng nề cho ngành vận tải toàn cầu. Ước tính công suất vận tải toàn cầu đã giảm 6% do sự kiện này và ảnh hưởng của nó có thể kéo dài đến hết năm 2024. Sự cố được xem như một "Thiên nga đen" mới đối với ngành vận tải, sau đại dịch Covid-19.

Clarksons Research và Xeneta dự báo tổng công suất vận tải toàn cầu sẽ tăng thêm 1,1 triệu TEU vào nửa cuối năm 2024. Thị trường vận tải biển vẫn trong tình trạng căng thẳng mặc dù chuỗi cung ứng đã thích ứng tốt với sự gián đoạn tại Biển Đỏ. Việc kênh đào Suez hoạt động trở lại có thể dẫn đến tình trạng dư cung, gây áp lực giảm mạnh lên cước phí vận tải. Nhìn chung, cước vận tải dự kiến tiếp tục biến động khó lường trong những tháng tới.

Nhu cầu vận tải tăng cao do mùa cao điểm đang đến sẽ góp phần duy trì sản lượng luân chuyển ở mức cao trong ba tháng tới. Mùa cao điểm đang đẩy khối lượng hàng hóa tại Cảng Singapore lên gần mức tối đa. Dự báo tình trạng này sẽ kéo dài sang quý tiếp theo.

Dựa trên kỳ vọng về mức tăng trưởng nhẹ của khối lượng hàng hóa trong nửa cuối năm 2024, VNDirect cho rằng hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp khai thác cảng sẽ tiếp tục tích cực. Điều này sẽ tạo cơ hội cho các hãng tàu tận dụng nhu cầu cao điểm để cải thiện giá cước vận tải.

Cước vận tải tăng và tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu được kỳ vọng sẽ tác động tích cực đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp cảng biển.

Tại cuộc họp ĐHĐCĐ thường niên năm 2023, ông Nguyễn Mạnh Hà - Giám đốc Marketing của Gemadept (mã chứng khoán: GMD) nhận định, việc tắc nghẽn chuỗi logistics toàn cầu đem đến cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam, không chỉ trong năm 2024 mà còn trong dài hạn.

Tình trạng tắc nghẽn tại cảng Singapore trong nửa đầu năm khiến một số hãng tàu đã phải chuyển hướng đưa tàu vào cảng Gemalink để giải phóng lượng hàng bị ách tắc.

Về dài hạn, nếu tình trạng tắc nghẽn tiếp tục kéo dài, một số hãng tàu sẽ tính đến chuyện chuyển trung tâm trung chuyển (transhipment) hàng hóa từ Singapore (vừa có nguy cơ tắc nghẽn và vừa đắt đỏ) sang một số nước khác, trong đó có cảng Cái Mép, Gemalink hay Nam Đình Vũ (Hải Phòng) của Gemadept.

Công ty Chứng khoán Tiên Phong (TPS) nhận định, các công ty vận tải biển sẽ được hưởng lợi khi áp lực lạm phát trên toàn cầu hạ nhiệt và nhu cầu tại thị trường Trung Quốc phục hồi, nhờ những chính sách hỗ trợ kinh tế đã bắt đầu phát huy tác dụng.

Hoạt động thương mại khu vực châu Á được dự báo sẽ tăng trưởng ổn định trong năm 2024. Giá cước neo đậu cao cũng sẽ tác động tích cực đến các doanh nghiệp vận tải biển có hoạt động cho thuê tàu. Tuy nhiên, TPS lưu ý tình trạng dư cung tàu container trên thị trường nội địa sẽ tiếp tục gây áp lực lên giá cước.

Công ty Chứng khoán SSI kỳ vọng ngành logistics sẽ phục hồi về sản lượng nhờ hoạt động sản xuất đang gia tăng, qua đó giảm áp lực lên giá cước vận tải. Bên cạnh đó, chi phí nhiên liệu giảm cũng là một yếu tố tích cực.

Theo dự báo của Cơ quan Thông tin năng lượng Hoa Kỳ (EIA), giá dầu thô trung bình năm 2024 và 2025 sẽ ở gần mức trung bình năm 2023 là 82 USD/thùng, nhờ sự cân bằng về cung - cầu. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp vận tải biển bình ổn chi phí nhiên liệu đầu vào trong thời gian tới.

Công ty Trách nhiệm hữu hạn Chứng khoán ACB (ACBS) nhận định, việc điều chỉnh nâng khung giá dịch vụ sẽ là động lực thúc đẩy tăng trưởng của ngành cảng biển trong năm 2024.

Theo Thông tư 39/2023/TT-BGTVT (Thông tư 39) do Bộ Giao thông Vận tải ban hành (có hiệu lực từ ngày 15/2/2024), mức giá dịch vụ bốc dỡ container xuất nhập khẩu, quá cảnh và trung chuyển tại một số khu vực sẽ tăng khoảng 10% so với quy định tại Thông tư 54.

Cụ thể, mức giá bốc dỡ container nhập khẩu, xuất khẩu và tạm nhập, tái xuất tại khu vực I có giá từ 36 - 53 USD/20ft và 55 - 81 USD/40ft có hàng; nhóm cảng biển số 5 có giá bốc dỡ container từ 23 - 27 USD/20ft và 34 - 41 USD/40ft.

Cảng biển nước sâu Lạch Huyện và Cái Mép – Thị Vải được áp dụng khung giá riêng. Khung giá dịch vụ bốc dỡ container từ tàu (sà lan) lên bãi cảng dành cho container nhập khẩu, xuất khẩu và tạm nhập, tái xuất là từ 57- 66 USD/20ft có hàng; 85-97 USD/40ft và với container trên 40 feet có giá bốc dỡ từ 94 - 108 USD/container. Đối với tàu container trung chuyển, mức giá bốc dỡ từ 34 - 40 USD/20ft và 51 - 58 USD/40ft có hàng.

ACBS cho rằng, Thông tư 39 sẽ tác động đến từng cảng biển, khu vực khác nhau. Đối với cảng nước sâu ở khu vực đặc biệt như Cái Mép – Thị Vải (nơi tập trung chủ yếu của các tuyến đi châu Mỹ và EU) và Lạch Huyện (Hải Phòng – nơi tập trung các tuyến đi Trung Quốc hoặc nội Á), mặt bằng chi phí mới sẽ hỗ trợ các cảng tối ưu hóa hoạt động khai thác tàu tải trọng lớn, qua đó kích thích gia tăng đầu tư, nâng cao công suất khai thác.

Đối với các cụm cảng ở thượng nguồn sông Cấm như: Viconship, Green Port, Chùa Vẽ, Đoạn Xá… vốn có sự cạnh tranh mạnh, phân hóa về nguồn lực và quy mô hoạt động không đồng đều, mức xếp dỡ sàn được nâng lên sẽ phần nào giảm tải áp lực về hạ giá, giúp cải thiện tình hình kinh doanh chung.

ACBS nhận định, cảng nước sâu sẽ là động lực thúc đẩy tăng trưởng giao thương quốc tế trong dài hạn, tập trung ở hai khu vực trọng điểm là Hải Phòng và Bà Rịa – Vũng Tàu.